A Pesca nas Pesqueiras do Rio Minho

A denominación de “A Pesca nas pesqueiras do Rio Minho” inclúe os saberes e coñecementos practicados polos pescadores da fronteira internacional do río Miño, tendo en conta a creación e adaptación das “Artes Pesqueiras” ás continxencias espaciais e naturais de parte do río Miño, transformándoa nunha paisaxe cultural, xunto con sofisticados procesos sociais de construción e partilla das ‘pesqueiras’. Este proceso destaca como patrimonio cultural inmaterial na forma en que as comunidades humanas miñotas foron quen de entender o contexto ecolóxico e utilizar os recursos ao seu alcance, dentro das condicións orográficas, xeolóxicas, hidrolóxicas, pesqueiras, sociais e ambientais do espazo de referencia ao ecosistema onde viven. No curso internacional do río Miño, entre a Torre da Lapela (Monção) e a Igrexa do Porto (As Neves) e, augas arriba, o río Trancoso –entre Melgaço e Galicia– que delimita a fronteira entre Portugal e España, hai máis de 900 construcións centenarias (nalgúns casos posiblemente milenarias) en ambas beiras do río, as denominadas ‘pesqueiras’. As ‘pesqueiras’ son construcións de pedra, cun corpo en forma de muro composto por pedras emparelladas con forma rectangular, e que poden ter varios corpos (‘piais’/’poios’) de forma romboide, con ou sen cola, que se utilizan para armar artes de pesca fluvial, como butrón e a cabaceira.

O seu valor patrimonial deriva tanto da súa arquitectura como da súa variedade tipolóxica, dentro dun pequeno contexto territorial –onde marcan a paisaxe– como da súa existencia histórica durante séculos, sempre practicada polas comunidades miñotas, que tiveron que desenvolver coñecementos e prácticas de uso e posta en común, organización social, etc., que son un patrimonio inmaterial excepcional asociado a eles. A clasificación solicitada co título de “Pesca nas pesqueiras do Rio Minho” ten a súa razón de ser para que sexamos conscientes do alto valor dos saberes e dos coñecementos prácticos asociados á pesca nas pesqueiras e porque o patrimonio inmaterial da ‘pesqueiras’ do río Miño só é comprensible á hora de entender a relación entre activos materiais, Inmateriais e naturais. Os pescadores que utilizan as pesqueiras e as súas artes de pesca teñen unha relación continua co espazo onde se establecen, tendo en conta a esixencia do seu mantemento.